Niyet Hayir, Akibet Hayir

Insan, niyetten ibarettir. Hangi isinize niyetsiz, amaçsiz, gayesiz baslayabilirsiniz?
Ister dünyalik için ister ibadet için attiginiz ilk adimda içinizde kurdugunuz niyet temeldir, esastir. Niyet, kurulan bir seydir. Sayet niyetinizi saglam kurarsaniz yollar buna göre açilir. Veya sizler, yollar nasil açilirsa açilsin niyetinizle yol alir, hedefinize ulasirsiniz. Niyetimiz temiz, yolumuz temiz, amelimiz temiz.
Temiz bir niyetle çiktik hayata. Oldu ki, dünya basimizi dönderdi, bizi bizden aldi, aklimiz basimizdan uçtu, nefsimiz kabardi, dünya nimetlerine daldikça daldik, nihayetinde yerimizi, yolumuzu ve yönümüzü kaybettik.
Iste seytan ve nefs tam da bunun pesinde. Her nefesimizde bize yalanlarla yaklasiyor, bir amaci, bir hedefi ve bir niyeti var; bizi Allah’a giden yoldan ayirmak, kendi agina düsürmek ve ömrümüzü heba ettirmek.
Onun bu gayesine karsi bizim her daim niyet tazelememiz, niyetimizi dürüst kurmamiz, niyetimizi bozmamamiz gerekir. Sayet tuzaga düsersek bir çukura yuvarlanir, issizligin çigliginda kalakaliriz. Niyet etmeden abdest alabilir misiniz; niyet etmeden namaz kilabilir misiniz? Islam, bastan basa niyettir. Saglam, dürüst, sahih, Allah’in rizasini gözeten niyet. Allah’in -hasa- bizim neyimize ihtiyaci vardir; malimiza mülkümüze, ilmimize irfanimiza mi? Hiçbirisine degil. Bizden istenen, bizden beklenen nedir? Temiz, dürüst, saglam bir niyet, bir kalp ve buna uygun salih amellerle dolu bir ömür.
Meshur bir hadis-i serif var; hepiniz duymus, okumussunuzdur: Üç adam magarada kapali kaliyor. Her birisi sirasiyla sadece Allah’in rizasini kazanmak niyetiyle isledikleri amelleri hatirlayip bu amelleri yeniden zikrederek kayanin açilmasi için dua ediyorlar. Nihayet üçüncü adamdan sonra kaya açiliyor ve magaradan kurtuluyorlar.
Salih mü’minler ve salih ameller her devirde, her ümmette vardi.
Biz kendimize bakalim; bu dünya buhranindan kurtulup ahiret muradimiza da ermek için sadece Allah’in rizasini gözeterek, niyetimizi sadece buna hasrederek isledigimiz ve Allah’a sunabilecegimiz amellerimiz var midir?
Elbette bütün amellerimiz bu niyetle gerçeklesmelidir. Ola ki, gösteris, riya, desinler, filanca görsün begensin, filan makami elde edeyim, su dünya nimetine kavusayim gibi seytan ve nefs yoluyla niyetlerimize, amellerimize karisan kirler varsa onlardan da temizlenmeyi Allah hepimize nasip etsin.
Buyurun, kalplerimizi, niyetlerimizi güzel kurmak için hazirladigimiz dosyamiza.

"Mü’minin Niyeti Amelinden Hayirlidir"
Prof. Dr. Selahattin Yildirim

Insan, Cenab-i Hak tarafindan mükerrem -üstün- kilinmis bir varliktir. Bu üstün varligin en degerli organi kalp, kalbin en degerli isi de niyeti yani iç yönelisleridir. Yönelmek, ciddiyet, sebat ve kararlilik göstermek gibi anlamlar içeren niyet kavraminin sözlük anlami esas alinarak çesitli tarifleri yapilmistir. Bunlar içerisinde en yaygin olani; kalbin yarar saglayacagina veya bir zarari bertaraf edecegine hükmettigi fiile yönelmesi seklindeki tariftir. (Kemal Pasa zade, Serhü Riyazi’s- Salihin, I, 16)
Niyete ihlas zirhi giydirilmesi suretiyle yapilan amellerin degeri öyle yücedir ki, ona melek muttali olup da sevabini takdir edemez, seytan muttali olup bu ameli bozamaz ve nefs muttali olup simarmaz. Amellerin fiil, söz, hareket, sükûn vb. pek çok türünden bahsetmek mümkün olmakla birlikte niyetin etkisi bakimindan ameller üç kisma ayrilir: Bir; giybet etmek, haram malla hayir yapmak gibi yasaklanan fiiller. Niyet bunlarin hükmünü degistiremez. Iki; yapilmasi emir veya tavsiye edilen fiiller. Bunlar ihlasla yapilirsa sevap, riya ile yapilirsa günaha sebep olur. Üç; mubah olan fiiller. Bunlar ihlasla yapilmasi halinde sevap kazandirir, riya ile yapilirsa günaha dönüsür.

Niyet Terbiyesi
Doç. Dr. Ibrahim Baz

Hayati anlamli hale getiren ve Hak katinda kiymetli kilan, insanin yapip ettikleri yahut sözleri degil bunlari dogru ve ulvi bir gaye için yapmis olmasidir. Ayni zamanda bu, insanin iç huzur ve tatmin duygusunun temelini olusturur. Bir isin ne için yapildigini ortaya koyan sey, kisinin niyetidir. Dünyalik arzularin anlamin üzerini örttügü ve anlamsizligin hüküm sürdügü çagimizda gerek bireysel gerekse toplumsal degisim ve dönüsüm için öncelikle ise niyet terbiyesi ile baslamak gerekir. Çünkü niyet, içimizden geçen düsüncelerin ve dilimizden dökülen sözlerin ötesinde bir anlam boyutuna sahip oldugu gibi niyet terbiyesi de ayni zamanda bir sahsiyet terbiyesidir.
Peki, niyet ve niyet terbiyesi nedir? Konuya geçmeden önce konunun önemine dair sufilerin büyüklerinden olan Süfyan Sevri’nin (ks) su sözleri daima hatirda kalmalidir: “Eskiler nasil amel edeceklerini ögrendikleri gibi nasil niyet edeceklerini de ögrenirlerdi.”

(Dosya yazilarinin tamami derginin Temmuz, 2020 sayisinda.)