ILIM VE IRFAN | Eylül | 2018 | AYIN KONUSU | Okunma: 1416
Menkibeler Bize Ne Söyler?

Sözlükte; bir kimsenin izini sürmek, ardinca gitmek; bir kimseye bir haber veya sözü bildirmek gibi manalara gelen kissa kelimesi, bir kimseye yahut bir seye ait hadiselerin adim adim, nokta nokta takip edilerek anlatilmasidir. Kur’an kissalari, ibret alinacak; tarihi dogruluk ve gerçeklik niteligi tasiyan olaylardir.
Kur’an’da kissa kelimesi geçmez. Ancak isim olarak hikaye, masdar olarak da hikaye etmek anlaminda kasas ile, ayni kökten türeyen fiiller kullanilir. Kassa fiili iki yerde; bir kimsenin izini sürüp ardinca gitmek; diger birçok yerde ise, peygamberlerin hikayelerini anlatmak, haber nakletmek, hakki, ayeti, rüyayi açiklamak, anlatmak gibi anlamlarda kullanilmistir. Kissa Kur’an’in dilidir, anlatimidir, üslubudur ve yasanmisligin nakledilmesidir.
Menkibe sözlükte; övünülecek güzel is, hareket manasindadir. Çogulu menakibdir. Menakib kelimesi, IX. yüzyildan itibaren yazilan hadis kitaplarinda Hazret-i Peygamberin ashabinin faziletlerine dair hadisleri ihtiva eden bölümlerin adi olarak kullanilmaya baslanmistir. Menkibe, fazilet demektir. Ashab-i kiram basta olmak üzere Islam büyüklerinin faziletleridir. Onlarin faziletleri, onlari okuyanda, dinleyende kalbi bir tesir meydana getirir.
Tasavvufun IX. yüzyildan sonra Islam dünyasinda yayginlik kazanmasiyla birlikte menkibe kelimesi sufilerin hikmetli sözlerini ve örnek alinacak faziletli davranislarini ifade etmek için kullanilmaya baslanmistir. Sufi kitaplarinin bir bölümü menkibelere ayrilmistir. Çünkü bunlar, hikmetli ve faziletli haller, tecrübelerdir. Resulullah Efendimiz, ashabina zaman zaman önceki milletlerin, ümmetlerin, kisilerin hallerinden, menkibelerinden anlatmistir.
Sufilerin ve evliyanin hal tercümelerini, yasayislarini ve menkibelerini okumanin manevi ve ruhi hayat üzerinde oldugu kadar, zihin ve düsünce hayati üzerinde de olumlu etkileri vardir. Gönül zenginligine ve düsünce verimliligine kavusmada, numune sahsiyetlerin örnek olan düsünüs, duyus ve davranislarinin etkisi büyüktür. Büyük insanlari okuyan kimse sonunda onlar gibi büyük olur. Ulularin izleri takip edilir, onlarin ulastiklari yüce mertebelere ve yüksek derecelere erisilir. Bizler bu sayida, kissalarin ve menkibelerin hayatimizdaki yerine, dini yasamadaki önemine ve din dilinin bu özel tecrübelerle bizzat Allah ve Resulü tarafindan anlatilmis, nakledilmis ve bizlere sunulmus olmasina dair yazilara yer verdik. Kalbimize dokunmasi duasiyla.

Kur’an’in Dili: Kissalar
Dr. Mahmud Esad Erkaya

Kur’an-i Kerim, Allah Tealanin biz kullarina bir lütuf, nimet ve ikram olarak göndermis oldugu hak kitaptir. Dogru yolu bularak Allah’in sevdigi, hosnut ve razi oldugu bir kul olmak ancak onu okuyup anlamak ve ona uymakla mümkün olur. Anlamak ve hayata tatbik etmek için Kur’an-i Kerim’i okumaya baslayan kimse hemen fark edecektir ki, Kur’an’in dili ve üslubu insanlarin dikkatlerini çekip ilgilerini uyandiracak bir mahiyettedir. Zira Kur’an-i Kerim’in büyük bir bölümü geçmis ümmet ve milletlere gönderilen peygamberlerin baslarindan geçen hadiseleri içeren kissalarla donatilmistir.

Sünnette Bir Teblig Metodu: Menkibe
Dr. Ibrahim Tozlu

Hazret-i Peygamberin ashabini terbiye etmesi sohbet esasina dayanir. Sohbet ile sahabe/ashab kelimesi arasinda siki bir bag vardir. Her ikisi Arapça kökenli olup dostlugu, dertlesmeyi, sohbet etmeyi, sahiplenmeyi, gönül birlikteligini ifade eder. Efendimizin en yakin arkadaslarina sahabe/ashab denildigi gibi, Kur’an-i Kerim’de sohbet, düsünce ve amel beraberligi sebebiyle pek çok gruba ashab adi verilmistir; Ashabu’n-nar, Ashabu’l-cenne, Ashabu’s-Sebt, Ashab-u Musa, Ashabu’l-karye, Ashabu’l Kehf gibi.

Menkibelerin Önemi ve Bize Söyledigi
Prof. Dr. Süleyman Uludag

Insanlarin amel, fiil, hareket, tavir ve halleri hayirli ve iyi veya serli ve kötü olabilir. Birinci durumda iyi hal ve hareketler örnek alinir, ikinci durumda kötü hal ve hareketlerden sakinilir. Iyi hal ve hareket sahiplerine yaklasilirken, kötü hallere ve davranislara sahip olanlardan uzaklasilir. Iyilere ahyar, -hayirli insanlar- (Sad, 47-48), kötülere, esrar, -serli kisiler- (Sad, 62) denir. Iyinin iyisi, daha iyisi, en iyisi oldugu gibi kötünün kötüsü, daha kötüsü, en kötüsü de vardir. Iyiler Kur’an-i Kerim’de, nebiler, siddiklar, sehitler ve salihler seklinde siralanmislardir. (Nisa, 69) Iyiler veya kötüler Kur’an-i Kerim’de ve hadis-i seriflerde daha baska sifat ve vasiflarla da zikredilmislerdir.

(Dosya yazilarinin tamami Ilim ve Irfan'in 2018 Eylül sayisinda.)

Muhterem Müslümanlar, sahabe-i kiramdan rivayet edildigine göre Ramazan-i serif yaklastiginda...

Mübarek Ramazan ayinin gölgesi üzerimize düstü. Çok sükür yeniden ulasiyoruz bir kutlu zaman dilimine....

Ilim ve Irfan dergisinin Mart 2024 sayisi Ramazan dosyasiyla çikti....

IRFAN BASIM YAYIN DAGITIM SAN. VE TIC. LTD. STI.
Zafer Mahallesi Kurultay Sokak No:1/6 Yenibosna | Bahçelievler / Istanbul | Telefon: 0(212) 694 98 98
Copyright © 2012-2016