En önemli dinî kavramlardan biri olan, söz, fiil, ahval ve niyeti kapsayan istikamet hakikat ehlince söyle tarif edilmistir: Itikatta, amelde, yemede, içmede, halde, sözde ve bütün davranislarda ifrat ve tefritten sakinip nebiler, siddiklar, sehitler ve sulehanin yolunda yürümeye itina göstermektir. Bu tarif, “Rabbimiz Allah’tir, deyip sonra dosdogru yasayanlara melekler gelerek; korkmayin, üzülmeyin, size vaat edilen cennetle sevinin. Biz dünya hayatinda da, ahirette de sizlere dostuz.” (Fussilet, 30-32) ayeti de Allah’in rububiyetini itiraf ve birligini tasdik edip iman, amel ve muamelatlarinda peygamberlerin yürüdügü yollarda bulunanlari müjdelemektedir.

Süfyan bin Abdullah (ra) bir gün Resulullah’a (sas) müracaat ederek; “Ey Allah’in resulü! Islam hakkinda bana öyle bir söz söyle ki senden baskasina ondan sormayayim.” Bunun üzerine Efendimiz (sas) kendisine söyle demistir: “Allah’a inandim de, sonra da dosdogru ol.” (Müslim, Iman, 62; Tirmizî, Zühd, 61; IbnMâce, Fiten, 12)

Bu hadis-i serif tevhid ve istikametin Islam’in tanitiminda iki temel unsurunu ortaya koymaktadir. Bundan anlasilmaktadir ki her seyden önce istikamet, halis bir tevhid inancina dayanmalidir. Temelinde tevhid inanci olmayan istikametten söz etmek mümkün degildir. Insan hayatina istikamet veren Allah’in birligi inancidir. Çünkü hem ayette, hem de hadiste, Rabbim Allah dedikten sonra dogru olmaktan söz edilmektedir. Bunun içindir ki ümmetin siddiki ve en büyük istikamet sahibi olan Hazret-i Ebu Bekir (ra), istikameti, “Allah’a bir seyi ortak kosmamandir.” diye tarif etmis ve bu tarifle halis tevhidi anlatmak istemistir. Ancak sunu da bilmeliyiz ki tevhid inancina sahip olan herkes dürüst bir hayata sahip olmustur, denilemez. Çünkü istikamet tevhidin neticesi degil tevhid istikametin ön sartidir.

(Yazinin tamami Ilim ve Irfan dergisi Temmuz 2013 sayisinda)